توضیحات

•  کارسنجی شرکت دارو سازی 

• کارسنجی و مراحل اصلی مطالعه کار:

هشت مرحله جهت اجرای کامل مطالعه کار وجود دارد که عبارتند از :

• انتخاب (select) : شغل یا فرآیندی که باید مطالعه شود.
• ثبت (Record): تمامی وقایعی که اتفاق می افتد با استفاده از مشاهده مستقیم برای این منظور مناسب ترین تکنیک های ثبت بکار گرفته می شوند و بنابراین اطلاعات در مناسبترین شکل جهت تجزیه و تحلیل آماده خواهند شد.
• بررسی (Examine) : وقایع ثبت شده با دید انتقادی و موشکافی کردن تمامی آنچه انجام می شود.
• ارائه (Develop) : اقتصادی ترین روش با درنظر گرفتن تمامی شرایط و نتایجی که مناسب انواع تکنیک های مدیریت تولید می باشند همچنین مواردی که با همفکری مدیران ،سرپرستان کارگران وسایر متخصصین طرف مشورت حاصل می شود.
• اندازه گیری (Measure) : مقدار کاری که به روش انتخاب شده انجام می گیرد و محاسبه زمان استاندارد آن
• تعریف (Define) : روش جدید و زمان مربوط به آن به طوری که همواره مشخص باشد.
• پیاده سازی (Implement) :روش جدید که منطبق با کار استاندارد زمان مجاز می باشد.
• حفظ و نگهداری (maintain): کار استاندارد جدید توسط مراحل کنترلی مناسب[۱]

2. مطالعه روش :

مطالعه روش عبارتست از بررسی دقیق و ثبت روشهای فعلی انجام کار و ارائه راه حلی مناسب که منجر به تقلیل هزینه و بهبود و تسهیل در روش انجام کار شود.

اهداف مطالعه روش:

• بهبود فرآیندها و مراحل کاری
• بهبود طرح استقرار ایستگاههای کاری کارگاهها کارخانه وتجهیزات و ماشین آلات
• اقتصادی بودن تلاش انسان ها و کاهش خستگی
• استفاده بهتر از مواد، ماشین آلات و نیروی انسانی
• ایجاد محیط کاری بهتر

هنگامی که یک ارزیاب کار و زمان کاری را جهت مطالعه انتخاب می کند باید معیارهای مختلفی را در نظر بگیرد اهم ملاحظاتی که باید در مراحل مختلف انتخاب صورت بگیرد عبارت است از :

• ملاحظات اقتصادی
• ملاحظات فنی
• ملاحظات انسانی

ملاحظات اقتصادی: بدیهی است که اگر کاری ارزش اقتصادی کمی داشته باشد یا پس از مدت کوتاهی تمام شود ارزش بکارگیری مطالعه روش رانخواهد داشت وجود ضعف های زیر می تواند ما را در انتخاب نقاطی که مطالعه روش در آن نقاط مقرون به صرفه نیست یاری کند.

• استفاده ضعیف از مواد اولیه و نیروی انسانی که منجر به جابجایی های غیرضروری فراوان می شود.
• طرح استقرار یا جانمای نامناسب تجهیزات که منجر به جابجایی های غیرضروری فراوان می شود.
• وجود کارهای تکراری و خسته کننده که به مدت نسبتاً طولانی ادامه می یابد که می تواند منجر به شکایات پرسنل شود.

ملاحظات فنی: در ملاحظات فنی باید بررسی شود که آیا امکان انجام تغییرات ناشی از مطالعه روش میسر می باشد و آیا ما به دانش فنی بررسی تجزیه و تحلیل و بهبود یک روش انجام کار دست یافته ایم یا خیر.

ملاحظات انسانی: عکس العمل های روحی و روانی کارگران در مقابل انجام بررسی ها و تغییرات مورد بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد و برای موفقیت در انجام مطالعه روش بهتر است ضمن  توجیه کارکنان ابتدا کارهای مشقت زا و کارهایی که در شرایط کاری نامطلوب درحال اخیر هستند در اولویت بررسی قرار گیرند تا با این روش حسن نظر و همکاری ارزیاب با نیروی انسانی جهت رفع مشکلات اثبات شود و حداقل مقاومت بوجود آید.[۲]

ابزارهای مرحله ثبت مطالعه روش :  روش متداول ثبت وقایع نوشتن آنها می باشد ولی متاسفانه این روش برای ثبت فرآیندهای پیچیده که در صنایع مدرن متداول هستند مناسب نمی باشند به خصوص هنگامی که ثبت دقیقی از تمامی جزئیات یک فرآیند یا عملیات مورد نیاز است برای شرح تمامی وقایع مربوط به کار ساده ای که شاید بیش از چند دقیقه به دراز نمی کشد چندین صفحه فشرده، گزارش باید تهیه شود وهر فردی که می خواهد ازجزئیات کار اطلاع حاصل نماید مجبور خواهد بودکه چندین بار گزارش را مطالعه کند

تا تمامی وقایع وجزئیات را متوجه شود به منظور غلبه بر این مشکل ابزار و تکنیک های دیگری جهت ثبت وقایع به وجود آمده اند با بکارگیری این تکینک ها تمامی اطلاعات جزئی به صورت دقیق و در عین حال به شکل استاندارد قابل ثبت خواهد بود و در نتیجه تمامی مطالعه کنندگان در هر کشور و کارخانه ای با مطالعه آنها تمامی وقایع را درک خواهند کرد.

متداول ترین تکنیک های ثبت، نمودارها (charts) و نقشه ها (Diagrams) می باشند انواع مختلف نمودار استاندارد وجود دارد که هر کدام برای مقاصد خاصی کاربرد دارند.

به طور کلی نمودارها به دو گروه تقسیم می شوند :

الف – نمودارهایی که توالی عملیات را نشان می دهند یعنی وقایع را به ترتیب رخداد ثبت می کنند ولی برای نمایش وقایع هیچ مقیاسی استفاده نمی شود.

ب – نمودارهایی که وقایع را با توجه به ترتیب وقوع آنها ثبت می کند ولی در عین حال از مقیاس زمان نیز استفاده می شود و بنابراین اثر متقابل وقایع مربوط به هم به سهولت بیشتری قابل مطالعه خواهند بود.

انواع نمودارها و نقشه ها به شرح زیر است:

• نمودار فرآیند عملیات operation process chart(O.P.C)
• نمودار جریان فرآیند عملیات – مربوط به انسان Flow Process chart (F.P.C) Man Type
• نمودار جریان عملیات – مربوط به مواد Flow process chart (F.P.C) –Material Type
• نمودار جریان فرآیند عملیات – مربوط به تجهیزات Flow process chart (F.P.C) –Equipment Type
• نمودار فرآیند دودست Two –Handed process Chart
• نمودار مونتاژ Assembly Chart

ب – نمودارهایی که از مقیاس زمانی استفاده می کنند:

• نمودار فعالیت چندگانه Multiple Activing Chart
• نمودار همزمانی Simo Chart

ج – نقشه هایی که نشان دهنده جابجایی می باشند:

• نقشه جریان Flow Diagram
• نقشه نخی String Diagram
• سایکل گراف Cycle graphs[۳]
• نمودار فرآیند عملیات : نمودار فرآیندی است که تصویر کلی فرآیند را تنها با ثبت مرتب علمیات وبازرسی های اصلی به دست می دهد.
• نمودار جریان فرآیند: نموداری است برای نشان دادن ترتیب گردش کار و تولید یک محصول یا شیوه یا ثبت همه رویدادهای تحت بررسی به کمک علائم مناسب نمودار فرآیند است. در واقع تفاوت این نمودار با نمودار فرآیند عملیات این است که علاوه بر دوعلامت بازرسی وعملیات از سایر علامت های حمل ونقل، انبار موقت و تاخیر وانبار دائم نیز استفاده می شود.
• نمودار جریان فرآیند مربوط به کارگر: نموداری است که آنچه را که کارگر انجام می دهد ثبت می کند.
• نمودار جریان فرآیند مربوط به مواد : نموداری است که چگونگی جابجایی یا کار روی مواد را ثبت می کند.
• نمودار جریان فرآیند مربوط به تجیهزات: نموداری است که چگونگی استفاده از تجهیزات را ثبت می کند.[۴]
• نمودار فرآیند دوست: نمودار فرآیند دوست از دوستون مجاور هم تشکیل شده است به نحوی که فعالیت های مربوط به دست های راست و چپ به کمک علایم استاندارد درستون های مربوط ثبت می شود در این نمودار حرکات همزمان دودست به وسیله ترسیم علایم مربوطه در یک راستا ودر دو ستون مجاور نمایش داده می شود ثبت این فرآیند به کمک علایم زیر صورت می پذیرد[۵]
• نمودارهای فعالیت چندگانه: عبارت است از نموداری که در آن فعالیت های مربوط به بیش از یک موضوع (کارگر، ماشین، یا اقلامی از تجهیزات) با مقیاس معین و مشترک زمانی ثبت می شوند تا وابستگی متقابل آنها نشان داده شود.[۶]
• نمودار همزمانی یا Simo: اغلب بر مبنای تحلیل فیلم که برای ثبت همزمان تربلیگ ها یا گروههایی از آنها که به وسیله قسمت های مختلف بدن یک یا چند کارگر انجام می شود برحسب یک مقیاس مشترک زمانی بکار می رود.
• نمودارهای Simo عمدتاً برای عملیات کوتاه مدت به کار می رود و اغلب با سرعت زیاد انجام می شود برای همین برای تهیه آنها استفاده از فیلم ضروری است.[۷]
• نمودار مونتاژ :این نمودار طریقه باز شدن قطعات یک محصول را نشان می دهد در این نمودار از یک محصول آماده شده استفاده می شود و سپس به ترتیب نام قطعه و اولویت جدا شدن از محصول نشان داده می شود.
• این نمودار به کسانی که برای اولین بار بایک محصول آشنا می شوند و با طریقه مونتاژ آنها وقطعات متشکله آن آشنایی ندارند کمک فراوانی در آگاهی از روش مونتاژ و آماده شدن محصول مورد نظر می کند.
• این نمودار یک دید اولیه خوبی برای شناسایی روش مونتاژ و اتصال قطعات به یکدیگر می دهد.
• همچنین از روی نمودار مونتاژ می توان مونتاژهای فرعی و تعداد آنها را شناسایی کرد. تفاوت نمودار دمونتاژ با نمودار مونتاژ در این است که نمودار دمونتاژ از یک محصول تکمیل شده شروع کرده و به ترتیب قطعات را از هم منفک وجدای می کند و در آخر به یک قطعه تک که معمولاً قطعه اصلی محصول است و دیگر قطعات روی آن وصل می شوند، می رسد.
• در حالیکه در نمودار مونتاژ از قطعه اصلی شروع شده و قطعات به ترتیب روی آن سوار شده تا محصول نهایی به دست آید. در این نمودار نام قطعه و شرح عملیات باز شدن ذکر می شود و به زبان ساده می توان گفت نمودار دمونتاژ ترسیم شده شبیه نمودار مونتاژ است،
• اگر چه در نمودار دمونتاژ معمولاً بازرسی وجود ندارد ولی در نمودار مونتاژ بازرسی ضمن مونتاژ محصول یا زیر مجموعه ها نمایش داده می شود همچنین عملیات تکمیلی ضمن مونتاژ نظیر عملیات حرارتی و عملیات ساخت حین مونتاژ در نمودار دمونتاژ نمی اید. کاربرد اصلی نمودار دمونتاژ برای فرآیند مهندسی معکوس و کپی سازی محصول از روی نمونه محصول دردسترس می باشد.[۸]

نقشه جریان : نقشه جریان با توجه به نمودار فرایند عملیات از نوع انسان، ماشین یا تجهیزات ترسیم می شود در این نقشه می بایست موقعیت ستون ها درهای ورودی و خروجی، محل استقرار ایستگاه های کاری و ماشین های با مقیاس مناسب و دقیق تر کم شود

سپس با توجه به نمودار جریان فرایند عملیات مورد نظر، مسیرهای جابجایی و محل وقوع فعالیت های مختلف به وسیله علایم شماره گذاری شده در روی این نقشه نشان داده شود نکته مهم در ترسیم این نقشه نمایش مسیرهای واقعی حرکت براساس مشاهده مستقیم فرآیند می باشد علایم شماره گذاری شده حمل و نقل، نشان دهنده جهت حرکت خواهد بود چنانچه فرآیند مورد نظر در بیش از یک طبقه رخ دهد به دو طریق می توانیم نقشه جریان را ترسیم نمائیم.

به طور کلی می توان اهداف زیر را برای زمان سنجی در نظر گرفت:

۱- تعیین هزینه نیروی انسانی درگیر در ساخت محصول

۲- تعیین تعداد کارگران تولیدی و غیرتولیدی مورد نیاز

۳- تعیین تعداد ماشین های تولیدی مورد نیاز

۴- تعیین حجم و مقدار تحویلی مواد به ایستگاه های کاری

۵- بررسی امکان ساخت یک محصول با توجه به امکانات موجود

۶- تعیین اهداف تولیدی

۷- تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده

۸- بررسی کارآیی بخش ها و یا نیروی نسانی کارخانه

۹- دانستن هزینه واقعی تولید

۱۰- پرداخت های مالی به افراد و تعیین سیستم های تشویقی و حقوق براساس بهره

۱۱- مقایسه آلترناتیوهای مختلف انجام کار از نظر سازمانی و انتخاب بهترین آنها

۱۲- بالانس کردن خطوط مونتاژ، ساخت وفعالیت های اعضای یک گروه

۱۳- استفاده از زمان در نمودارهای آنالیز روشها، روابط انسان و ماشین و سایر نمودارهای مهندسی.

۱۴-طراحی خط تولید و ایستگاه های کاری قبل از نصب فیزیکی آنها

۱۵- طراحی ابزار و وسایل و تجهیزات

۱۶- استفاده از کارشناسان در برنامه ریزی تعمیرات ونگهداری ، کنترل پروژه ، برنامه ریزی و مدیریت ظرفیت و دیگر سیستم های مهندسی صنایع

۱۷- کاربرد در بسیاری از فعالیت های اداری پروژه های عمرانی و خدماتی بیمارستانها[۱]

تکنیک های مختلف زمان سنجی :

از دیدگاه زمان سنجی، کار ممکن است به تکراری یا غیرتکراری تقسیم شود. منظور از کار تکراری آن است که در طول زمان انجام فعالیت، عمل  اصلی یا گروهی از عملیات به طور پیوسته رخ می دهند. این مطالب می تواند در مورد چرخه های کاری فوق العاده کوتاه مدت همانند پرسکاری و یا چرخه های کاری چند دقیقه ای و یا حتی چند ساعتی نیز کاربرد داشته باشد.

کار غیر تکراری در برگیرنده انواع کارهای تعمیراتی و ساخت می باشد که در آنها به سختی می توان چرخه کاری را یافت که عیناً تکرار شود. هر چند در چنین کارهایی نیز می توان حرکات کوچک وگروهی از حرکات را یافت که همانند برده و تکراری می شوند و در انواع کارها مشترک هستند. وجود این حقیقت امکان بکارگیری تکنیک های اندازه گیری کار مشخصی را برای انواع کارها امکان پذیر می کند. عناوین تعدادی از تکنیک های پرکاربرد زمان سنجی به شرح زیر می باشد:

(الف ) روشهای مشاهده مستقیم  Direct observation methods

۱- زمان سنجی با ساعت Stop watch studies

۲- نمونه برداری از کار work sampling

۳- زمان سنجی گروهی Group timing

(ب) روش های ترکیبی : Sythetic methods

• داده های استاندارد Standard Data
• سیستم های زمان های از پیش تعیین شده حرکات   Predetermined motians time systems-puts
• (ج) روشهای تخمینی Estimating methods
• تخمین ساخت یافته Structured estimating
• تخمین تحلیلی Analytical estimating

بررسی وضعیت شرکت ازلحاظ موضوع تحت بررسی

چندی پیش در این شرکت زمان سنجی در تمامی بخش ها صورت گرفته است زمان سنجی در بخش ساخت برخی از محصولات کمک فراوانی به حذف زمان های اضافی در این خط به آنها کرده است.

افراد در این شرکت زمان سنجی را با استفاده از کرونومتر و در طی هفته های متوالی و روزهای کاری متفاوت انجام داده اند.

آنان با به دست آوردن زمان نرمال و زمان استاندارد توانستند میزان تولیدات خود را در یک بازه زمانی مشخص تعیین کنند و اکنون نیز هر چند وقت یکبار به وسیله کرونومتر تعداد تولیدات را در یک دقیقه بدست آورده و بعد به ساعت و روز تعمیم می دهند و اگر کمتر از میزان استاندارد تولیدشان باشد به دنبال برطرف کردن علت آن هستند و اگر از میزان استاندارد بیشتر باشد (این مورد اغلب خیلی کم پیش می آید) و در پی آن به کارکنان پاداش خواهند داد.