•  کارسنجی شرکت دارو سازی 

• کارسنجی و مراحل اصلي مطالعه كار:

هشت مرحله جهت اجراي كامل مطالعه كار وجود دارد كه عبارتند از :

• انتخاب (select) : شغل يا فرآيندي كه بايد مطالعه شود.
• ثبت (Record): تمامي وقايعي كه اتفاق مي افتد با استفاده از مشاهده مستقيم براي اين منظور مناسب ترين تكنيك هاي ثبت بكار گرفته مي شوند و بنابراين اطلاعات در مناسبترين شكل جهت تجزيه و تحليل آماده خواهند شد.
• بررسي (Examine) : وقايع ثبت شده با ديد انتقادي و موشكافي كردن تمامي آنچه انجام مي شود.
• ارائه (Develop) : اقتصادي ترين روش با درنظر گرفتن تمامي شرايط و نتايجي كه مناسب انواع تكنيك هاي مديريت توليد مي باشند همچنين مواردي كه با همفكري مديران ،سرپرستان كارگران وساير متخصصين طرف مشورت حاصل مي شود.
• اندازه گيري (Measure) : مقدار كاري كه به روش انتخاب شده انجام مي گيرد و محاسبه زمان استاندارد آن
• تعريف (Define) : روش جديد و زمان مربوط به آن به طوري كه همواره مشخص باشد.
• پياده سازي (Implement) :روش جديد كه منطبق با كار استاندارد زمان مجاز مي باشد.
• حفظ و نگهداری (maintain): كار استاندارد جديد توسط مراحل كنترلي مناسب[1]

2. مطالعه روش :

مطالعه روش عبارتست از بررسي دقيق و ثبت روشهاي فعلي انجام كار و ارائه راه حلي مناسب كه منجر به تقليل هزينه و بهبود و تسهيل در روش انجام كار شود.

اهداف مطالعه روش:

• بهبود فرآيندها و مراحل كاري
• بهبود طرح استقرار ايستگاههاي كاري كارگاهها كارخانه وتجهيزات و ماشين آلات
• اقتصادي بودن تلاش انسان ها و كاهش خستگي
• استفاده بهتر از مواد، ماشين آلات و نيروي انساني
• ايجاد محيط كاري بهتر

هنگامي كه يك ارزياب كار و زمان كاري را جهت مطالعه انتخاب مي كند بايد معيارهاي مختلفي را در نظر بگيرد اهم ملاحظاتي كه بايد در مراحل مختلف انتخاب صورت بگيرد عبارت است از :

• ملاحظات اقتصادي
• ملاحظات فني
• ملاحظات انساني

ملاحظات اقتصادي: بديهي است كه اگر كاري ارزش اقتصادي كمي داشته باشد يا پس از مدت كوتاهي تمام شود ارزش بكارگيري مطالعه روش رانخواهد داشت وجود ضعف هاي زير مي تواند ما را در انتخاب نقاطي كه مطالعه روش در آن نقاط مقرون به صرفه نيست ياري كند.

• استفاده ضعيف از مواد اوليه و نيروي انساني كه منجر به جابجايي هاي غيرضروري فراوان مي شود.
• طرح استقرار يا جانماي نامناسب تجهيزات كه منجر به جابجايي هاي غيرضروري فراوان مي شود.
• وجود كارهاي تكراري و خسته كننده كه به مدت نسبتاً طولاني ادامه مي يابد كه مي تواند منجر به شكايات پرسنل شود.

ملاحظات فني: در ملاحظات فني بايد بررسي شود كه آيا امكان انجام تغييرات ناشي از مطالعه روش ميسر مي باشد و آيا ما به دانش فني بررسي تجزيه و تحليل و بهبود يك روش انجام كار دست يافته ايم يا خير.

ملاحظات انساني: عكس العمل هاي روحي و رواني كارگران در مقابل انجام بررسي ها و تغييرات مورد بسيار مهمي است كه بايد مورد توجه قرار گيرد و براي موفقيت در انجام مطالعه روش بهتر است ضمن  توجيه كاركنان ابتدا كارهاي مشقت زا و كارهايي كه در شرايط كاري نامطلوب درحال اخير هستند در اولويت بررسي قرار گيرند تا با اين روش حسن نظر و همكاري ارزياب با نيروي انساني جهت رفع مشكلات اثبات شود و حداقل مقاومت بوجود آيد.[2]

ابزارهاي مرحله ثبت مطالعه روش :  روش متداول ثبت وقايع نوشتن آنها مي باشد ولي متاسفانه اين روش براي ثبت فرآيندهاي پيچيده كه در صنايع مدرن متداول هستند مناسب نمي باشند به خصوص هنگامي كه ثبت دقيقي از تمامي جزئيات يك فرآيند يا عمليات مورد نياز است براي شرح تمامي وقايع مربوط به كار ساده اي كه شايد بيش از چند دقيقه به دراز نمي كشد چندين صفحه فشرده، گزارش بايد تهيه شود وهر فردي كه مي خواهد ازجزئيات كار اطلاع حاصل نمايد مجبور خواهد بودكه چندين بار گزارش را مطالعه كند

تا تمامي وقايع وجزئيات را متوجه شود به منظور غلبه بر اين مشكل ابزار و تكنيك هاي ديگري جهت ثبت وقايع به وجود آمده اند با بكارگيري اين تكينك ها تمامي اطلاعات جزئي به صورت دقيق و در عين حال به شكل استاندارد قابل ثبت خواهد بود و در نتيجه تمامي مطالعه كنندگان در هر كشور و كارخانه اي با مطالعه آنها تمامي وقايع را درك خواهند كرد.

متداول ترين تكنيك هاي ثبت، نمودارها (charts) و نقشه ها (Diagrams) مي باشند انواع مختلف نمودار استاندارد وجود دارد كه هر كدام براي مقاصد خاصي كاربرد دارند.

به طور كلي نمودارها به دو گروه تقسيم مي شوند :

الف – نمودارهايي كه توالي عمليات را نشان مي دهند يعني وقايع را به ترتيب رخداد ثبت مي كنند ولي براي نمايش وقايع هيچ مقياسي استفاده نمي شود.

ب – نمودارهايي كه وقايع را با توجه به ترتيب وقوع آنها ثبت مي كند ولي در عين حال از مقياس زمان نيز استفاده مي شود و بنابراين اثر متقابل وقايع مربوط به هم به سهولت بيشتري قابل مطالعه خواهند بود.

انواع نمودارها و نقشه ها به شرح زير است:

• نمودار فرآيند عمليات operation process chart(O.P.C)
• نمودار جريان فرآيند عمليات – مربوط به انسان Flow Process chart (F.P.C) Man Type
• نمودار جريان عمليات – مربوط به مواد Flow process chart (F.P.C) –Material Type
• نمودار جريان فرآيند عمليات – مربوط به تجهيزات Flow process chart (F.P.C) –Equipment Type
• نمودار فرآيند دودست Two –Handed process Chart
• نمودار مونتاژ Assembly Chart

ب – نمودارهايي كه از مقياس زماني استفاده مي كنند:

• نمودار فعاليت چندگانه Multiple Activing Chart
• نمودار همزماني Simo Chart

ج – نقشه هايي كه نشان دهنده جابجايي مي باشند:

• نقشه جريان Flow Diagram
• نقشه نخي String Diagram
• سايكل گراف Cycle graphs[3]
• نمودار فرآيند عمليات : نمودار فرآيندي است كه تصوير كلي فرآيند را تنها با ثبت مرتب علميات وبازرسي هاي اصلي به دست مي دهد.
• نمودار جريان فرآيند: نموداري است براي نشان دادن ترتيب گردش كار و توليد يك محصول يا شيوه يا ثبت همه رويدادهاي تحت بررسي به كمك علائم مناسب نمودار فرآيند است. در واقع تفاوت اين نمودار با نمودار فرآيند عمليات اين است كه علاوه بر دوعلامت بازرسي وعمليات از ساير علامت هاي حمل ونقل، انبار موقت و تاخير وانبار دائم نيز استفاده مي شود.
• نمودار جريان فرآيند مربوط به كارگر: نموداري است كه آنچه را كه كارگر انجام مي دهد ثبت مي كند.
• نمودار جريان فرآيند مربوط به مواد : نموداري است كه چگونگي جابجايي يا كار روي مواد را ثبت مي كند.
• نمودار جريان فرآيند مربوط به تجيهزات: نموداري است كه چگونگي استفاده از تجهيزات را ثبت مي كند.[4]
• نمودار فرآيند دوست: نمودار فرآيند دوست از دوستون مجاور هم تشكيل شده است به نحوي كه فعاليت هاي مربوط به دست هاي راست و چپ به كمك علايم استاندارد درستون هاي مربوط ثبت مي شود در اين نمودار حركات همزمان دودست به وسيله ترسيم علايم مربوطه در يك راستا ودر دو ستون مجاور نمايش داده مي شود ثبت اين فرآيند به كمك علايم زير صورت مي پذيرد[5]
• نمودارهاي فعاليت چندگانه: عبارت است از نموداري كه در آن فعاليت هاي مربوط به بيش از يك موضوع (كارگر، ماشين، يا اقلامي از تجهيزات) با مقياس معين و مشترك زماني ثبت مي شوند تا وابستگي متقابل آنها نشان داده شود.[6]
• نمودار همزماني يا Simo: اغلب بر مبناي تحليل فيلم كه براي ثبت همزمان تربليگ ها يا گروههايي از آنها كه به وسيله قسمت هاي مختلف بدن يك يا چند كارگر انجام مي شود برحسب يك مقياس مشترك زماني بكار مي رود.
• نمودارهاي Simo عمدتاً براي عمليات كوتاه مدت به كار مي رود و اغلب با سرعت زياد انجام مي شود براي همين براي تهيه آنها استفاده از فيلم ضروري است.[7]
• نمودار مونتاژ :اين نمودار طريقه باز شدن قطعات يك محصول را نشان مي دهد در اين نمودار از يك محصول آماده شده استفاده مي شود و سپس به ترتيب نام قطعه و اولويت جدا شدن از محصول نشان داده مي شود.
• اين نمودار به كساني كه براي اولين بار بايك محصول آشنا مي شوند و با طريقه مونتاژ آنها وقطعات متشكله آن آشنايي ندارند كمك فراواني در آگاهي از روش مونتاژ و آماده شدن محصول مورد نظر مي كند.
• اين نمودار يك ديد اوليه خوبي براي شناسايي روش مونتاژ و اتصال قطعات به يكديگر مي دهد.
• همچنين از روي نمودار مونتاژ مي توان مونتاژهاي فرعي و تعداد آنها را شناسايي كرد. تفاوت نمودار دمونتاژ با نمودار مونتاژ در اين است كه نمودار دمونتاژ از يك محصول تكميل شده شروع كرده و به ترتيب قطعات را از هم منفك وجداي مي كند و در آخر به يك قطعه تك كه معمولاً قطعه اصلي محصول است و ديگر قطعات روي آن وصل مي شوند، مي رسد.
• در حاليكه در نمودار مونتاژ از قطعه اصلي شروع شده و قطعات به ترتيب روي آن سوار شده تا محصول نهايي به دست آيد. در اين نمودار نام قطعه و شرح عمليات باز شدن ذكر مي شود و به زبان ساده مي توان گفت نمودار دمونتاژ ترسيم شده شبيه نمودار مونتاژ است،
• اگر چه در نمودار دمونتاژ معمولاً بازرسي وجود ندارد ولي در نمودار مونتاژ بازرسي ضمن مونتاژ محصول يا زير مجموعه ها نمايش داده مي شود همچنين عمليات تكميلي ضمن مونتاژ نظير عمليات حرارتي و عمليات ساخت حين مونتاژ در نمودار دمونتاژ نمي ايد. كاربرد اصلي نمودار دمونتاژ براي فرآيند مهندسي معكوس و كپي سازي محصول از روي نمونه محصول دردسترس مي باشد.[8]

نقشه جريان : نقشه جريان با توجه به نمودار فرايند عمليات از نوع انسان، ماشين يا تجهيزات ترسيم مي شود در اين نقشه مي بايست موقعيت ستون ها درهاي ورودي و خروجي، محل استقرار ايستگاه هاي كاري و ماشين هاي با مقياس مناسب و دقيق تر كم شود

سپس با توجه به نمودار جريان فرايند عمليات مورد نظر، مسيرهاي جابجايي و محل وقوع فعاليت هاي مختلف به وسيله علايم شماره گذاري شده در روي اين نقشه نشان داده شود نكته مهم در ترسيم اين نقشه نمايش مسيرهاي واقعي حركت براساس مشاهده مستقيم فرآيند مي باشد علايم شماره گذاري شده حمل و نقل، نشان دهنده جهت حركت خواهد بود چنانچه فرآيند مورد نظر در بيش از يك طبقه رخ دهد به دو طريق مي توانيم نقشه جريان را ترسيم نمائيم.

به طور كلي مي توان اهداف زير را براي زمان سنجي در نظر گرفت:

1- تعيين هزينه نيروي انساني درگير در ساخت محصول

2- تعيين تعداد كارگران توليدي و غيرتوليدي مورد نياز

3- تعيين تعداد ماشين هاي توليدي مورد نياز

4- تعيين حجم و مقدار تحويلي مواد به ايستگاه هاي كاري

5- بررسي امكان ساخت يك محصول با توجه به امكانات موجود

6- تعيين اهداف توليدي

7- تجزيه و تحليل نتايج به دست آمده

8- بررسي كارآيي بخش ها و يا نيروي نساني كارخانه

9- دانستن هزينه واقعي توليد

10- پرداخت هاي مالي به افراد و تعيين سيستم هاي تشويقي و حقوق براساس بهره

11- مقايسه آلترناتيوهاي مختلف انجام كار از نظر سازماني و انتخاب بهترين آنها

12- بالانس كردن خطوط مونتاژ، ساخت وفعاليت هاي اعضاي يك گروه

13- استفاده از زمان در نمودارهاي آناليز روشها، روابط انسان و ماشين و ساير نمودارهاي مهندسي.

14-طراحي خط توليد و ايستگاه هاي كاري قبل از نصب فيزيكي آنها

15- طراحي ابزار و وسايل و تجهيزات

16- استفاده از كارشناسان در برنامه ريزي تعميرات ونگهداري ، كنترل پروژه ، برنامه ريزي و مديريت ظرفيت و ديگر سيستم هاي مهندسي صنايع

17- كاربرد در بسياري از فعاليت هاي اداري پروژه هاي عمراني و خدماتي بيمارستانها[1]

تكنيك هاي مختلف زمان سنجي :

از ديدگاه زمان سنجي، كار ممكن است به تكراري يا غيرتكراري تقسيم شود. منظور از كار تكراري آن است كه در طول زمان انجام فعاليت، عمل  اصلي يا گروهي از عمليات به طور پيوسته رخ مي دهند. اين مطالب مي تواند در مورد چرخه هاي كاري فوق العاده كوتاه مدت همانند پرسكاري و يا چرخه هاي كاري چند دقيقه اي و يا حتي چند ساعتي نيز كاربرد داشته باشد.

كار غير تكراري در برگيرنده انواع كارهاي تعميراتي و ساخت مي باشد كه در آنها به سختي مي توان چرخه كاري را يافت كه عيناً تكرار شود. هر چند در چنين كارهايي نيز مي توان حركات كوچك وگروهي از حركات را يافت كه همانند برده و تكراري مي شوند و در انواع كارها مشترك هستند. وجود اين حقيقت امكان بكارگيري تكنيك هاي اندازه گيري كار مشخصي را براي انواع كارها امكان پذير مي كند. عناوين تعدادي از تكنيك هاي پركاربرد زمان سنجي به شرح زير مي باشد:

(الف ) روشهاي مشاهده مستقيم  Direct observation methods

1- زمان سنجي با ساعت Stop watch studies

2- نمونه برداري از كار work sampling

3- زمان سنجي گروهي Group timing

(ب) روش هاي تركيبي : Sythetic methods

• داده هاي استاندارد Standard Data
• سيستم هاي زمان هاي از پيش تعيين شده حركات   Predetermined motians time systems-puts
• (ج) روشهاي تخميني Estimating methods
• تخمين ساخت يافته Structured estimating
• تخمين تحليلي Analytical estimating

بررسي وضعيت شرکت ازلحاظ موضوع تحت بررسي

چندي پيش در اين شركت زمان سنجي در تمامي بخش ها صورت گرفته است زمان سنجي در بخش ساخت برخی از محصولات كمك فراواني به حذف زمان هاي اضافي در اين خط به آنها كرده است.

افراد در اين شركت زمان سنجي را با استفاده از كرونومتر و در طي هفته هاي متوالي و روزهاي كاري متفاوت انجام داده اند.

آنان با به دست آوردن زمان نرمال و زمان استاندارد توانستند ميزان توليدات خود را در يك بازه زماني مشخص تعيين كنند و اكنون نيز هر چند وقت يكبار به وسيله كرونومتر تعداد توليدات را در يك دقيقه بدست آورده و بعد به ساعت و روز تعميم مي دهند و اگر كمتر از ميزان استاندارد توليدشان باشد به دنبال برطرف كردن علت آن هستند و اگر از ميزان استاندارد بيشتر باشد (اين مورد اغلب خيلي كم پيش مي آيد) و در پي آن به كاركنان پاداش خواهند داد.