غنی سازی شغلی مبانی نظری و ابعاد و اهمیت

غنی‌سازی شغلی

تعریف:
غنی‌سازی شغل به مجموعه تلاش‌هایی گفته می‌شود که برای جذاب‌تر و چالش‌برانگیزتر کردن مشاغل انجام می‌گیرد. این کار با پیچیده‌تر کردن وظایف، افزایش مسئولیت فرد در قبال نتایج کار، و ترکیب وظایفی که قبلاً توسط افراد مختلف انجام می‌شد، به‌صورت یکپارچه‌سازی وظایف تحقق می‌یابد.

مفهوم غنی‌سازی شغلی

بر اساس دیدگاه هرزبرگ، یکی از راه‌های انگیزه‌بخشی به افراد در محیط کار، ایجاد فرصت‌هایی برای رشد و پیشرفت شغلی در قالب خود شغل است. او معتقد است که افراد تنها زمانی عملکرد بهتری ارائه می‌دهند که ماهیت کار برایشان جالب باشد یا محیط کاری فرصت مناسبی برای خلاقیت و ابتکار عمل فراهم کند.

به عبارتی، کار باید بستری برای رشد و کمال فرد ایجاد کند. غنی‌سازی شغل ابزاری است که از طریق آن می‌توان ساختار شغل را بازطراحی کرد تا کارکنان به شکل فعال‌تری در کار مشارکت داشته باشند. این بازطراحی معمولاً شامل کاهش میزان تخصصی شدن کار و ایجاد تنوع و جذابیت بیشتر است.

غنی‌سازی شغل می‌تواند با اعطای استقلال بیشتر به کارکنان همراه باشد، به‌طوری‌که به آنها اجازه داده شود وظایف خود را برنامه‌ریزی کرده و نتایج را ارزیابی کنند؛ وظایفی که پیش‌تر به‌عهده سرپرست آنها بود.

چگونگی غنی‌سازی شغل

یک شغل را می‌توان از طریق اقدامات زیر غنی‌تر کرد:

1. ایجاد آزادی عمل در تصمیم‌گیری:
   به کارکنان باید اختیار بیشتری در تصمیم‌گیری درباره روش انجام کار، ترتیب وظایف، و حتی پذیرش یا رد موضوعات مهم داده شود.
2. مسئولیت‌پذیری فردی:
   سپردن نقش‌ها و وظایف به کارکنان به‌گونه‌ای که خودشان مسئولیت کامل انجام آن‌ها را بپذیرند.
3. ایجاد آگاهی از تاثیر کار:
   انجام اقداماتی که به کارکنان این امکان را می‌دهد تا ببینند چگونه تلاش‌هایشان به تولید محصول و موفقیت سازمان کمک می‌کند.
4. بازخورد مستقیم:
   ارائه بازخورد مثبت به کارکنان درباره عملکرد برترشان، پیش از اطلاع‌رسانی به سرپرستان آن‌ها.
5. مشارکت در بهبود محیط کار:
   درگیر کردن کارکنان در تحلیل و بهبود جنبه‌های فیزیکی محیط کار مانند طراحی فضا، دما، نور، نظافت و موارد مشابه (مورهد و گریفین، 2004).

نتیجه‌گیری:

غنی‌سازی شغل نه‌تنها رضایت شغلی و انگیزه کارکنان را افزایش می‌دهد، بلکه بهره‌وری سازمان را نیز بهبود می‌بخشد. این فرایند از طریق ایجاد فرصت‌هایی برای خلاقیت، استقلال، و احساس تأثیرگذاری کارکنان بر موفقیت سازمان، محیطی پویا و انگیزه‌بخش ایجاد می‌کند.